Với hương vị chua ngọt đặc trưng và giàu vitamin A, C cùng khoáng chất, chanh leo không chỉ là thức quả giải nhiệt mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Để đạt được năng suất cao và chất lượng tốt, việc áp dụng đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc là vô cùng quan trọng

1. Thời vụ trồng

Đối với Sơn La, thời điểm lý tưởng để trồng chanh leo là đầu mùa mưa (tháng 5 - 6). Tuy nhiên, ở những vùng chủ động được nguồn nước tưới, bà con có thể trồng quanh năm.

Ảnh: Chuẩn bị cây giống, tỉa chồi dại trước khi trồng

2. Chuẩn bị đất và làm giàn

Chanh leo thích hợp với đất tơi xốp, giàu mùn (đất thịt nhẹ, đất đỏ bazan), tránh đất quá chua hoặc kiềm. Trước khi trồng, làm sạch cỏ, cày xới, san phẳng. Đất dốc cần có rãnh thoát nước. Đào hố 60x60x60cm, để riêng lớp đất mặt. Bón lót 0,5kg vôi/hố, sau đó trộn đều 10-15kg phân chuồng hoai mục và 0,5kg phân lân với lớp đất mặt rồi lấp hố.

Làm giàn kiểu mướp bằng cột bê tông/tre gỗ hoặc giàn chữ I (đường kính 10-20cm, dài 2,6-2,8m, chôn sâu 60-80cm, cách nhau 4-5m). Cột góc cần giằng néo. Nối đầu cột bằng dây thép (3-4mm), sau đó giăng dây thép (1,5-2mm) ngang dọc tạo ô 0,8-1m². Khi cây leo, dùng cọc tre (4cm) chống. Khi cây nhiều quả, có thể chống thêm cột ở giữa hoặc vị trí yếu.

Ảnh: Làm giàn với kỹ thuật làm giàn mướp cho chanh leo

3.Bón phân

Trước ra hoa dùng NPK giàu đạm, lân (16.16.8; 12.12.6), 0,15-0,4kg/lần, bón sau trồng 20 ngày và định kỳ hàng tháng đến trước khi ra hoa 1 tháng. Khi đậu quả non dùng NPK cân đối hoặc giàu kali (15.15.15; 16.10.12; 12.12.18), 0,5kg/cây, bón 2-3 lần (ngừng trước thu hoạch 1 tháng). Cách bón đào rãnh 1-1,2m quanh gốc, trộn đều phân, rải, lấp đất, tưới nước. Tránh bón trùng vị trí cũ.

Sau thu hoạch dùng NPK giàu đạm, lân (16.16.8; 12.12.6), 0,3-0,5kg/lần, định kỳ hàng tháng đến trước khi ra hoa. Lưu ý bón bổ sung định kỳ 1 năm 3 lần bón 10-15kg phân chuồng hoai mục/hữu cơ/gốc. Kết hợp bón phân với làm cỏ, tưới nước (đặc biệt mùa khô) và cắt tỉa khi cây leo giàn để cây phát triển tốt, ra hoa đậu quả cao.

Ảnh: Hướng dẫn đào hố và cách trồng chanh leo

4. Cắt tỉa tạo tán

Đây là một kỹ thuật quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất của cây chanh leo: Giai đoạn cây chưa leo giàn: Loại bỏ chồi nách, giữ thân chính và buộc ngọn hướng lên giàn.

Giai đoạn cây leo giàn: Khi ngọn cách đỉnh 20-25cm, bấm ngọn, ngừng tỉa chồi nách để phát triển cành cấp 1 (giữ 5-6 cành khỏe, đều). Khi cành cấp 1 dài 1m, tiếp tục bấm ngọn cho ra cành cấp 2-4 (giữ cành chính bám giàn, cành phụ thõng xuống).

Cây có quả: Chọn 5-6 quả to/cành, tỉa bỏ quả nhỏ, lá già, bệnh, rậm và cành vô hiệu. Cắt bớt ngọn cành thõng (cách quả dưới 2 mắt lá) khi bắt đầu thu hoạch (4-5 tháng sau trồng).

Sau thu hoạch: Cắt bỏ cành đã đậu quả, còi cọc, sâu bệnh, già, thõng sát đất (cách gốc 10cm).

Cuối mùa: Đốn bỏ cành rủ và cành cấp 3, 4 trên giàn (sát điểm phân cành) để cây ra mầm mới cho vụ sau. Tiêu hủy tàn dư sau tỉa.

Lưu ý: Cần cắt tỉa định kỳ hàng tuần do chanh leo phát triển nhanh, giúp cây ra nhiều nhánh và quả.

Ảnh: cắt tỉa cành giai đoạn cho quả

5. Phòng trừ sâu bệnh:

Chanh leo thường bị nhiều loại sâu bệnh hại, đặc biệt là các bệnh do virus, vi khuẩn, tuyến trùng gây ra như thối rễ, héo rũ, cứng vỏ quả,... hiện chưa có thuốc đặc trị hiệu quả. Biện pháp phòng ngừa là chính, do đó bà con tuân thủ nghiêm ngặt quy trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) trên cây ăn quả; chọn giống cây khỏe mạnh, có khả năng chống chịu bệnh tốt; thường xuyên cắt tỉa tạo độ thông thoáng cho giàn; bón vôi bột đúng và đủ lượng; không luân canh, xen canh chanh leo với các cây dây leo thân thảo; phun trừ kịp thời các loại rầy rệp, là môi giới truyền bệnh virus. Chỉ sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật có trong danh mục được phép sử dụng trên rau quả an toàn.

Áp dụng đúng các kỹ thuật trên sẽ giúp bà con trồng và chăm sóc chanh leo đạt năng suất cao, chất lượng tốt, góp phần tăng thu nhập và phát triển kinh tế bền vững.